The hunger games (Αγώνες πείνας)

   Σ’ έναν δυστοπικό μελλοντικό κόσμο, η Βόρεια Αμερική είναι το έθνος της Πάνεμ. Η πρωτεύουσα της χώρας, η Κάπιτολ, ασκεί ολοκληρωτική εξουσία πάνω στις δώδεκα επαρχίες. Η Κάπιτολ είναι αναπτυγμένη, ενώ οι επαρχίες είναι φτωχές και υπανάπτυκτες. Κάποτε οι επαρχίες είχαν επαναστατήσει και η Κάπιτολ είχε πνίξει την εξέγερση στο αίμα. Τώρα όμως δεν ασκεί την εξουσία με τη βία, αλλά μέσω του τηλεοπτικού θεάματος. Όλοι παρακολουθούν τηλεόραση και κυρίως τους «Αγώνες πείνας», ένα ριάλιτι στο οποίο συμμετέχουν είκοσι τέσσερις παίχτες και αλληλοεξοντώνονται ωσότου μείνει ένας νικητής. Οι παίχτες προέρχονται απ’ τις δώδεκα επαρχίες: κάθε επαρχία προσφέρει ένα αγόρι κι ένα κορίτσι από δώδεκα μέχρι δεκαοχτώ χρονών. Οι «Αγώνες πείνας» είναι μια επίσημη εκδήλωση του κράτους, για να θυμίζει, υποτίθεται, την εξέγερση και να προάγει την ενότητα μεταξύ των πολιτών της Πάνεμ. Οι εξουσιαστές έχουν επιβάλει τη γλώσσα τους και προσπαθούν έτσι να ελέγξουν τη σκέψη των εξουσιαζόμενων. Ενώ πρόκειται για ωμή δολοφονία ανθρώπων, οι κρατικοί αξιωματούχοι και οι παρουσιαστές της τηλεόρασης μιλάνε για ένα αθώο θέαμα που συμβάλλει στην πρόοδο της κοινωνίας.

Οι Αγώνες πείνας είναι η ιστορία της Κάτνις Έβερντιν, μιας δεκαεξάχρονης κοπέλας απ’ την Περιοχή 12. Όταν κληρώνεται η μικρή της αδερφή να συμμετάσχει στους «Αγώνες πείνας», προσφέρεται εθελοντικά να πάρει τη θέση της. Ταξιδεύει στην Κάπιτολ και εκπαιδεύεται για να συμμετάσχει στο ριάλιτι. Όπως ο Θησέας, πρέπει να ξεφύγει απ’ τον λαβύρινθο, δηλαδή από ένα σωρό κινδύνους και παγίδες: απ’ τους συμπαίχτες της που θέλουν να τη σκοτώσουν, απ’ την πείνα και την εξάντληση, απ’ τα δηλητηριώδη φυτά και απ’ τις σαρκοφάγες σφήκες. Ταυτόχρονα, πρέπει να διατηρήσει την ανθρωπιά της σ’ ένα ακραία ανταγωνιστικό περιβάλλον, στο οποίο ο θάνατος του ενός είναι, στην κυριολεξία, η ζωή του άλλου. Οι είκοσι τέσσερις παίχτες που συμμετέχουν στους «Αγώνες πείνας» είναι όλοι καταδικασμένοι σε θάνατο. Στερούνται το δικαίωμα να διαχειρίζονται το σώμα τους και θανατώνονται τελετουργικά. Η ακραία επιδίωξη κάθε ολοκληρωτικού κράτους επιτυγχάνεται εδώ πλήρως. Το κράτος καταφέρνει να ελέγξει πλήρως τα σώματά τους. Και ο έλεγχος πάνω στα σώματα των εξουσιαζόμενων επεκτείνεται σε όλη την επικράτεια, χάρη στο τηλεοπτικό θέαμα.

Οι Αγώνες πείνας είναι μια εξαιρετική ταινία από πολλές απόψεις. Συνδυάζει, καταρχάς, διάφορα είδη: την περιπέτεια, τη μετα-αποκαλυπτική δυστοπία, την επιστημονική φαντασία. Ταυτόχρονα, ενώ είναι mainstream ταινία, δεν είναι απλοϊκή ή προπαγανδιστική. Στην πραγματικότητα, πίσω απ’ το ποπ περιτύλιγμα, έχουμε εδώ μια περίτεχνη εφαρμογή των σύγχρονων φιλοσοφικών θεωριών. Η ταινία δείχνει ότι η εξουσία δε βασίζεται πλέον στην ωμή βία, όπως στα ολοκληρωτικά κράτη του 20ού αιώνα, αλλά στο θέαμα. Η πολιτική συνεργάζεται με τον κόσμο του θεάματος, για να ελέγξει τη γλώσσα, τη σκέψη, τις ανθρώπινες σχέσεις, εντέλει, το ίδιο το σώμα του ανθρώπου. Το σύγχρονο ολοκληρωτικό κράτος επιτυγχάνει τους σκοπούς του πιο έμμεσα, αλλά και πιο αποτελεσματικά απ’ ό,τι παλιότερα. Οι άνθρωποι δεν εξεγείρονται· αποδέχονται παθητικά τη βία της εξουσίας.

                                                                                               

                                                                                                                                                          Ιγνάτιος Φ.